Trong thực hành lâm sàng, thuốc ức chế bơm proton – PPI là một trong những loại thuốc được sử dụng rộng rãi. Thuốc có tác dụng rất lớn trong việc điều trị các bệnh liên quan đến dạ dày, rối loạn liên quan đến tiết acid dịch vị. Cho nên, với bài viết ngày hôm nay, chúng tôi sẽ cùng bạn đi tìm hiểu về cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton trong vấn đề điều trị bệnh nhé!
Table of Contents
Thuốc ức chế bơm Proton là loại thuốc gì?
Loại thuốc ức chế bơm Proton hay còn gọi là thuốc PPI. Đây là tên gọi chung của các loại thuốc có tác dụng làm giảm khả năng sản xuất axit trong dạ dày bằng cách chặn enzyme trong thành dạ dày sản sinh ra axit.
Có thể bạn chưa biết, việc dư thừa axit dạ dày là một trong những nguyên nhân gây nên các vết loét ở dạ dày, thực quản và tá tràng. Do đó, việc sử dụng thuốc PPI trong việc điều trị các bệnh về dạ dày sẽ giúp ngăn chặn sự phát triển của các vết loét, giúp cho các tổn thương nhanh chóng được chữa lành.
Khám phá cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton PPI
PPI được biết đến là các tiền thuốc, do đó sau khi uống xong, thuốc sẽ được chuyển từ dạng không có hoạt tính thành dạng có hoạt tính. Bên cạnh đó, thuốc ức chế bơm proton PPI không thực sự bền ở bên trong môi trường acid, vì vậy thuốc thường được bào chế ở dạng bao tan trong ruột để bảo vệ thuốc.
Khi đi qua dạ dày, màng bao thuốc sẽ tan rã tại ruột non và PPI được hấp thu vào máu, tại đó chúng có thời gian bán thải tương đối ngắn, chỉ khoảng 1-1,5 giờ.
Hiệu quả của PPI sẽ kéo dài hơn, do chất chuyển hóa có hoạt tính liên kết không thuận nghịch với việc bơm proton H+/K+-ATPase tại tế bào viền. Cũng như ngăn cản sự bài xuất của ion H+ vào dịch vị khoảng 10-14 giờ.
Thông thường tác dụng ức chế tiết acid của PPI cần ít nhất là sau 5 ngày thì mới đạt hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên, khoảng 1/4 số bơm proton trong mỗi tế bào viền kể cả khi bạn dùng liều cao PPI.
Bên cạnh đó, Gastrin là hormon kích thích tế bào viền sản sinh ra acid dịch vị. Vì vậy khi PPI ức chế sản xuất acid dịch vị, chất này sẽ được giải phóng nhiều hơn để ngăn chặn sự giảm acid trong dạ dày. Cũng đã có một số nghiên cứu chỉ ra rằng, khi ngừng sử dụng PPI cơ thể sẽ không ngừng sản xuất ra gastrin với lượng lớn hơn so với trước khi điều trị gây ra tăng tiết acid hồi ứng.
Dùng thuốc ức chế bơm proton PPI cho những trường hợp chỉ định nào?
Để thuốc có tác dụng tốt, không gây ra các tác dụng phụ bạn cần chú ý đến chỉ định cho các đối tượng có thể dùng. Loại thuốc ức chế bơm proton được sử dụng để dự phòng và điều trị các các bệnh có liên quan đến axit: Bệnh đau dạ dày, Ung thư dạ dày tá tràng, ung thư thực quản, Viêm loét dạ dày tá tràng, Hội chứng Zollinger-Ellison, Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)…
Ngoài ra, thuốc ức chế bơm proton cũng được sử dụng kết hợp với thuốc kháng sinh để tiêu diệt Helicobacter pylori – Loại vi khuẩn cùng với axit gây ra các vết loét ở tá tràng và dạ dày.
Kê đơn thuốc ức chế bơm proton như thế nào là phù hợp?
Khi bắt đầu sử dụng thuốc PPI, cần trao đổi rõ với người dùng về liệu trình điều trị dự kiến nhằm giúp họ rõ quá trình điều trị sẽ không kéo dài vô thời hạn. Trừ khi còn người bệnh vẫn còn có ý định sử dụng thuốc, ngoài ra cũng cần trao đổi lại về việc hiệu chỉnh liều và việc ngưng điều trị khi cần.
Với những bệnh nhân mới bắt đầu dùng PPI thì liều khởi đầu phù hợp là omeprazol 20 mg/1 lần/ngày căn cứ vào tùy thuộc chỉ định. Còn với một số bệnh nhân khác thì có thể tăng liều lên 40mg/ dùng hàng ngày nếu không kiểm soát được bệnh. Tuy nhiên liều khởi đầu omeprazol 40 mg/1 lần/ngày rất hiếm khi được chỉ định trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Sau đó tùy theo chỉ định của bác sĩ mà có thể giảm liều PPI xuống. Ví dụ như việc giảm liều omeprazol từ 20 mg xuống 10 mg/dùng hàng ngày, hoặc dùng khi cần nếu các triệu chứng đã được kiểm soát tốt hơn rồi.
Ngoài ra, tỷ lệ tác dụng phụ có khi sử dụng PPI rất thấp, nhưng để an toàn nhất hãy dùng theo chỉ định của các y bác sĩ, người có chuyên môn và cân nhắc giám sát định kỳ.
PPI là thuốc ức chế bơm proton được sử dụng nhiều để làm giảm các triệu chứng gây ra do tăng tiết acid dịch vị, và nhìn chung có hiệu quả khá tốt. Cùng với đó, người dùng cũng nên hiểu rõ về cơ chế tác dụng của thuốc ức chế bơm proton để có cách sử dụng sao cho hợp lý nhất.
